Xuyên Tâm Liên: Thành phần dược tính và bài thuốc trị bệnh

Trong y học cổ truyền thì Xuyên Tâm Liên là một vị thuốc vô cùng quan trọng. Loại cây này có thể chữa dược nhiều căn bệnh khác nhau như viêm họng, sốt, ho, tiêu chảy,… đặc biệt lại an toàn và không sản sinh ra tác dụng phụ. Đến nay vị thuốc này vẫn được lưu truyền trong dân gian và còn được nghiên cứu trong tây y. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu hết về loài cây này, vì thế những thông tin dưới đây chắc chắn sẽ rất hữu ích với bạn.

Giới thiệu về cây Xuyên Tâm Liên

Xuyên Tâm Liên còn được người ta biết đến là loại kháng sinh thực vật vô cùng an toàn và hữu ích trong cuộc sống. Cùng tìm hiểu thành phần hóa học và những đặc điểm sinh học riêng biệt của loài cây này.

Cây Xuyên Tâm Liên là gì?

Xuyên Tâm Liên là loại cây thảo dược, vị thuốc quý của Đông y, có nguồn gốc từ Ấn Độ. Chúng có tên khoa học là Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees, họ Ô rô (Acanthaceae). Ngoài tên gọi chính mà nhiều người biết đến thì còn có nhiều tên gọi khác là cây lá đắng, nhất kiến kỷ, lam khái liên, nguyên cộng, hùng bút, khô đảm thảo.

Đặc điểm sinh học

Cây thuốc này thường mọc thẳng đứng và có rất nhiều cành. Mỗi cây thường cao từ 0.5 – 0.8m, có cây cao hơn cũng như thấp hơn một chút, nhưng đây là chiều cao trung bình. Lá của cây mềm, cuống ngắn, phiến lá hình trứng, phình nhje ở giữa và thon dài ở hai đầu.

Lá của cây khá dài có thể dài đến 12cm, ngắn nhất là khoảng 2 – 3 cm, rộng 3.5 cm. Hoa của cây mọc thành từng chùm nhỏ ở nách lá hoặc là đầu của từng cành. Chúng có màu trắng trắng chấm hồng vô cùng đặc biệt. Cây Xuyên Tâm Liên cũng cho quả hằng năm, quả của cây có thể dàu 15mm, rộng khoảng 3.5mm

Thành phần hóa học

Trong Xuyên Tâm Liên có rất nhiều thành phần hóa học tốt hỗ trợ điều trị một số bệnh về viêm họng, viêm abida, tiêu chảy,… Cụ thể phải kể đến như: hợp chất Tanin, các Glucozit đắng như Androgaphiolide và Neoandrographiolide.

Phân bố

Như đã nói cây thuốc này có nguồn gốc từ Ấn Độ và Ski Lanka. Sau đó những nhà buôn đã mang lại loại cây đi nhiều nơi khác nhau. Nhưng chỉ có tại vùng Đông Nam Á và Nam Á là có khí hậu tốt nhất để cây có thể sinh trưởng và phát triển tốt nhất. Chính vì thế chúng được trồng chủ yếu ở Châu Phi, caribe, Trung Mỹ, Australia, Trung Quốc,…

Ở Việt Nam chúng ta có thể bắt gặp loài cây này ở nhiều tỉnh thành khác nhau. Khí hậu và điều kiện thổ nhưỡng ở đây rất tốt để phát triển loài cây này.

Cách thức thu hái và chế biến

Loài cây này phát triển quanh năm, nhưng sinh trưởng tốt nhất là vào mùa xuân – hè khoảng tháng 4 – 5. Khi cây ra hoa, lá sẽ nhỏ dần và rụng xuống, đây cũng là lúc mà chúng ta thu hoạch tốt nhất. Người ta thường lấy phần lá để sử dụng làm vị thuốc, còn phần quả để tiến hành gieo trồng cho vụ mới. Lá của cây có thể sử dụng được luôn và các thành phần dưỡng chất tốt nhất là lúc này. Bạn cũng có thể phơi khô và dùng dần nhưng thường chỉ trong khoảng một tháng.

Ngoài ra phần thân và rễ của cây Xuyên Tâm Liên cũng có thể sử dụng được và hỗ trợ điều trị một số bệnh. Tuy nhiên hai bộ phận này phải thu hái vào mùa đông, lúc này lá đã chuyển thành vàng úa và rụng hết.

Công dụng của cây Xuyên Tâm Liên với sức khoẻ

Xuyên Tâm Liên có tính mát, vị đắng hỗ trợ rất nhiều trong việc chăm sóc sức khỏe con người. Tác dụng của chúng cả y học cổ truyền và hiện đại đều được các nhà nghiên cứu chứng minh. Cụ thể như sau:

Theo y học cổ truyền

Trong một số tài liệu cổ của Trung Quốc và cả Việt Nam, cây thuốc có tác dụng tốt trong việc thanh nhiệt giải độc và chữa một số bệnh về đường tiết niệu, dạ dày, viêm họng. Ngoài ra theo nhà dược học Đỗ Tất Lợi đã nghiên cứu và đưa ra kết quả loại cây này còn có thể chữa các bệnh về xương khớp của người già và rắn căn.

Đặc biệt loại cây này lại rất tốt cho phụ nữ sau khi sinh em bé. Vì chúng có thể làm thông kinh nguyệt, điều hòa cơ thể cho phụ nữ. Ngoài ra Xuyên Tâm Liên còn giúp chữa một số bệnh viêm nhiễm cả cấp và mãn tính.

Theo y học hiện đại

Loài cây này cũng đã được y học hiện đại nghiên cứu và phát triển. Rất nhiều công trình đã được chứng minh và ứng dụng vào lĩnh vực y tế, chăm sóc sức khỏe con người. Thành tựu lớn nhất phải kể đến của Burgos và những người cộng sự tuyệt vời của ông đã chứng minh Xuyên Tâm Liên có thể chữa các chứng ho, sốt, sổ mũi, nhanh chóng.

Ngoài ra một kết quả nghiên cứu của Thụy Điển cũng cho biết, Xuyên Tâm Liên là thành phần hữu ích trong việc điều trị các bệnh về đường hô hấp do vi khuẩn tạo ra. Cụ thể, hoạt chất hóa học bên trong của cây có thể kháng khuẩn, ức chế vi khuẩn lớn lên, rút ngắn thời gian điều trị. Ngay cả những bệnh như viêm màng não, cúm gà, sốt xuất huyết cũng có thể giúp thuyên giảm, tình trạng.

Bên cạnh những tác dụng này, thì tại một số quốc gia ở Bắc Mỹ và Châu Âu còn sử dụng tinh chất của loài cây này điều trị nhiều căn bệnh khác. Hiệu quả hồi phục luôn được đánh giá cao, chứng tỏ, Xuyên Tâm Liên có tác dụng rất tốt đối với sức khỏe con người. Một số bệnh phải kể đến như: chữa viêm da cơ địa, điều trị bệnh viêm gan C, thuốc chống đông máu, phòng ngừa ung thư, bảo vệ gan và lợi mật,….

Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây

Dân gian tại Việt Nam tương truyền rất nhiều bài thuốc về cây Xuyên Tâm Liên. Và đến ngày hôm nay, những bài thuốc đó vẫn còn được ứng dụng rất nhiều vào trong cuộc sống hiện nay. Một số bài thuốc phải kể đến như:

Giúp thanh nhiệt giải độc gan

Với bài thuốc này cách thực hiện rất đơn giản, bạn chỉ cần dùng một khoảng 30 – 40gr lá cây Xuyên Tâm Liên khô cho vào ấm đun cùng 1 lít nước. Sau khi nước sôi thì ngâm thêm 2 phút thì chắt ra và uống hằng ngày để thay nước lọc.

Trị viêm gan B

Người bị bệnh dùng khoảng 15 gram cây thuốc cùng cây xạ đen và cây cà gai leo, mỗi loại 25 gram sắc chung cùng 1 lít nước. Đến khi còn khoảng 1 bát thì uống. Kiên trì sử dụng khoảng 3 tháng bạn sẽ thấy hiệu quả tốt nhất.

Điều trị viêm da, mụn nhọt, mẩn ngứa

Những người đang bị tình trạng như thế này thì đừng lo lắng, bạn chỉ cần dùng một ít cây thuốc Xuyên Tâm Liên tươi, rửa thật sạch. Sau đó, giã nát và đắp lên vùng da bị mụn nhọt, mẩn ngứa, viêm da cơ địa. Người bệnh cần phải đắp thường xuyên, hằng ngày cho đến khi tình trạng giảm và biến mất thì mới dừng lại.

Chữa bệnh viêm phổi, phế quản, ho cấp, mãn tính lâu ngày không khỏi

Bạn chỉ cần dùng Xuyên Tâm Liên, cùng củ bách bộ, kim ngân hoa, của mạch môn, mỗi loại 10 – 15 gram cho vào ấm đun cùng một lít nước dùng trong ngày. Uống kiên trì và đều đặn 1 tuần để đạt được kết quả tốt nhất.

Chữa bệnh về đường tiêu hóa, kiết lỵ

Dùng 20 gram cây thuốc sắc cùng 15 gram khổ sâm. Sắc để uống khoảng 1 bát và dùng trong ngày, kiên trì thực hiện mỗi ngày để thấy hiệu quả tốt nhất.

Trị rắn độc cắn

Nếu bạn bị rắn độc cắn thì ngay lập tức hãy giã nát lá cây Xuyên Tâm Liên rồi đắp lên miệng vết thương. Bên cạnh đó, cùng thân cây sắc nước cốt và uồng ngay lúc đó. Hoạt chất của cây sẽ chặn miệng vết thương và tan máu độc của nọc rắn rất tốt.

Chữa ho do cảm lạnh

Uống từ 5 – 7 ngày hỗn hợp xuyên tâm, tang bạch bì, địa cốt vị và cam thảo. Sau khoảng thời gian này, bạn sẽ thấy hiệu quả, tình trạng ho giảm dần và biến mất mà không cần sử dụng thuôc kháng sinh đọc hại.

Chữa viêm họng, abidan cấp và mãn tính, lâu năm không khỏi

Những người đang gặp tình trạng này thì rất đơn giản chỉ cần dùng Xuyên Tâm Liên, kim ngân hoa, mạch môn và huyền sâm, mỗi loại 12 – 15 gram cho vào ấm sắc nước. Bạn uống liên tục trong vòng 7 – 10 ngày để thấy kết quả tốt nhất.

Trị chứng tiểu buốt, nước tiểu có màu vàng, khó đi tiểu

Bạn chỉ cần dùng một ít lá tươi rửa thật sạch giã nát để lấy nước cốt hoặc cũng có thể dùng máy xay ra rồi cho vào màng lọc sạch. Cho một thìa mật ong vào hỗn hợp nước cốt để dễ uống hơn và dùng ngày 2 lần. Tình trạng của bạn sẽ nhanh chóng thuyên giảm.

Những lưu ý khi sử dụng cây Xuyên Tâm Liên

Không thể phủ nhận những lợi ích từ cây Xuyên Tâm Liên mang đến cho người dùng. Tuy nhiên, bạn cũng không nên quá phụ thuộc và lạm dụng quá nhiều từ loại thuốc này, cần sử dụng có chừng mực và liều lượng nhất định. Đặc biệt bạn cần lưu ý một số điều sau:

Những người đang mang thai, bị hư hàn, người đang trong giai đoạn điều trị hiếm muộn, người mắc bệnh máu khó đông, người gặp vấn đề về huyết áp không nên sử dụng.

• Không được sử dụng cây thuốc này cùng một số loại thuốc để điều trị chứng đông máu, tiểu cầu, thuốc ức chế miễn dịch. Nếu muốn sử dụng cần có sự chỉ định nhất định của bác sĩ.
• Nếu bạn đang sử dụng loại cây này để điều trị bất kì một loại bệnh nào qua khám của bác sĩ thì nên kết hợp với đó một chế độ ăn uống và sinh sống khoa học. Thường xuyên vận động thể dục thể thao và lối sống lành mạnh, bổ sung nhiều chất xơ và rau củ quả để cân bằng sức khỏe tốt nhất.

Trên đây là một số thông tin về cây thuốc Xuyên Tâm Liên được nhiều người sử dụng trong gân gian. Hi vọng qua đây giúp bạn hiểu hơn về sản phẩm cũng nhưu đặt niềm tin và sử dụng chúng mỗi ngày để chăm sóc sức khỏe.