Atiso: Công dụng chữa bệnh thần kỳ và cách dùng đúng

Atiso được người Việt Nam xem là “thần dược” trong việc điều trị một số bệnh, chăm sóc sức khỏe và bồi dưỡng cơ thể. Mỗi năm đến mùa thu hoạch, Atiso được bày bán rất nhiều trên thị trường. Chúng được nhiều người ưa chuộng, sử dụng mỗi ngày. Tác dụng là thế, tuy nhiên không phải ai cũng hiểu hết về loài cây này. Do đó, bài viết dưới đây chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn một số thông tin về cây Atiso cũng như công dụng và cách dùng của nó.

Thông tin tổng quan về cây Atiso

Atiso từ xa xưa đã được xem là loài hoa không những đặc biệt thơm ngon lại còn chăm sóc sức khỏe rất tốt. Tại Việt Nam chúng ta có thể dễ dàng mua được chúng tại nhiều tỉnh thành khác nhau. Vậy cây Atiso là gì, đặc điểm và phân loại của chúng ra sao? Dưới đây là giải thích chi tiết.

Cây Atiso là gì?

Cây Atiso là một cây thảo dược được trồng phổ biến tại Việt Nam và nhiều quốc gia khác. Atiso có tên khoa học là Cynara scolymus, thuộc họ Cúc (Asteraceae).

Loài cây này có nguồn gốc ở bên bờ Đại Trung Hải. Cây Atiso xuất hiện tại Việt Nam là nhờ Pháp đưa giống cây sang trồng và phát triển tại một số vùng. Nhờ điều kiện thời tiết tại đây khá thuận lợi, ổn định cho cây sinh trưởng và phát triển, đến nay cây đã được nhân giống và trồng khá phổ biến tại nhiều tỉnh thành trên cả nước.

Đặc điểm sinh học của cây

Cây Atiso tại Việt Nam được phân chia thành hai loại là Atiso đỏ và Atiso xanh. Mỗi loại lại có đặc điểm sinh học và hình dáng khác nhau. Trong bài viết này chúng tôi đề cập và giới thiệu đến mọi người về cây hoa Atiso xanh, loài cây có tác dụng nhất và nhiều giá trị chữa bệnh nhất.

Về đặc điểm sinh học, cây Atiso là loại cây lá gai, chúng sống năm và thu hái được nhiều lần. Cây Atiso trưởng thành thường có chiều cao từ 1.5 – 1.8m.

Cây cũng có lá và dài khoảng 50 – 80cm, phiến lá răng cưa và mọc so le nhau. Mặt dưới của lá có màu xám trắng, còn mặt trên thường là màu xanh lục. 

Thân cây cao và thẳng đứng. Hoa của Atiso có bông to, màu đỏ tím, hình dáng hoa rất đặc biệt giống như bông hoa sen sở, bao bọc bên trong là nhị hoa. Xung quanh hoa có lông tơ bao phủ để bảo vệ phần thân hoa. Cụm hoa Atiso ở đầu bông và có màu tím.

Thành phần hóa học của cây

Trong cây Atiso chứa rất nhiều thành phần hóa học tốt cho sức khỏe. Và mỗi bộ phận của cây Atiso lại chứa các thành phần khác nhau hỗ trợ và điều trị nhiều bệnh khác nhau như tiểu đường, gan, thấp khớp, đau dạ dày,…. Cụ thể như sau:

• Lá Atiso: Trong lá của cây Atiso chứa rất nhiều các Acid hữu cơ Acid Succinic, Acid Phenol, Acid Alcol và các Flavonoid.
• Thân và lá Atiso: Trong hai bộ phận này có hàm lượng muối hữu cơ rất cao, đặc biệt thân có hàm lượng Kali tự nhiên cao nhất rất tốt cho người dùng đang cần bổ sung chất này.
• Hoa Atiso: Giàu Vitamin, các khoáng chất, Kali, Canxi tốt cho xương chắc khỏe, Natri, Cabohydrat, chất xơ,…
• Rễ cây Atiso: Cũng giàu vitamin và chất xơ tốt cho sức khỏe.

Phân bố chính

Như đã nói nguồn gốc của loài cây này vốn ở vùng Địa Trung Hải, nên những quốc gia xung quanh đây trồng loài cậy này rất nhiều. Chúng tập trung ở Pháp, Ý, Anh, Tây ban Nhan, Mỹ,… 

Tại Việt Nam cây Atiso thích hợp những vùng đất có khí hậu ôn hoà lạnh, nhiệt độ thấp, nên chúng được trồng chủ yếu ở Sa Pa, hoặc Đà Lạt. Những vùng này cũng thường xuyên bán hoa Atiso hay những sản phẩm được làm từ loại cây này.

Cách thức thu hái và chế biến

Cây Atiso rất đặc biệt, chúng ta có thể sử dụng tất cả các bộ phận của cây để chế biến, uống, sắc và nhiều công dụng khác. Trong đó cụm hoa, lá bắc và gốc nạt và lá của cây còn dùng để làm thuốc điều trị bệnh.

Atiso được người trồng thường sẽ gieo hạt vào tháng 10 và tháng 11 hằng năm. Cây sẽ được thu hái vào năm đầu tiên của thời kì sinh trường, phát triển và cuối màu hoa. Bởi đây là hai giai đoạn cây có nhiều giá trị dinh dưỡng nhất, hàm lượng các chất tốt nhiều nhất.

Sau khi thu hoạch, Atiso sẽ được đem đi rửa sạch, phơi khô hoặc sấy khô. Khi đã hoàn thành cần bảo quản trong gói kín, hạn chế tiếp xúc với không khí bên ngoài nếu không cây rất dễ mốc.

Liều dùng và cách dùng

Mỗi dạng điều chế của cây thì sẽ có liều dùng và cách dùng khác nhau là tốt nhất. Bạn cần chú ý đến vấn đề này để sử dụng có hiệu quả và tốt cho sức khỏe.

• Dạng cao lỏng, bạn chỉ nên dùng khoảng 2 – 10g/ lần/ ngày.
• Thuốc sắc thì từ 10 – 20g (dạng tươi) và 5 – 10g (dạng khô).
• Uống trà túi lọc Atiso thì 2 – 3 túi một ngày phân bố đều trong ngày.

Tác dụng đặc biệt của cây Atiso

Mỗi một bộ phận của cây Atiso sẽ cho những công dụng khác nhau trong việc hỗ trợ và điều trị nhiều loại bệnh. Một trong số đó phải kể đến bệnh như: điều hòa men gan tăng cao, tăng cường hệ tiêu hóa, thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, hạ những Cholesterol xấu trong máu,.…

Theo nghiên cứu y học hiện đại

Theo những nhà khoa học đã nghiên cứu và chỉ ra rằng trong cây Atiso chứa rất nhiều enzym oxy hóa. Chúng hoạt động rất mạnh và phá hủy nhiều tế bào gây bệnh, hồi phục sức đề kháng cho con người. Ngoài ra Atiso còn được nghiên cứu và phát hiện ra những công dụng bất ngờ khác:

• Atiso giúp hạ các Cholesterol xấu có trong máu xuống mức thấp nhất và cân bằng lại khi được uống hoặc tiêm dung dịch.
• Atiso giúp tăng lượng bài tiết độc tố ra ngoài cơ thể.
• Tác dụng giảm viêm, giảm xưng khớp sau khi được tiêm dung dịch từ 2 – 3 giờ.

Theo y học cổ truyền

Theo y học cổ truyền, cây Atiso có tính mát, vị hơi đắng, nhuận trường. Do đó chúng được dùng làm nhiều bài thuốc hỗ trợ và điều trị các bệnh về tiểu đường, thấp khớp, phù. Ngoài ra Atiso là loại trà được rất nhiều người yêu thích từ người trẻ đến người già giúp thanh nhiệt, giải độc, mát gan và giải nhiệt nắng nóng trong những ngày hè.

Những bài thuốc dân gian sử dụng cây Atiso

Y học cổ truyền lưu truyền rất nhiều bài thuốc dân gian để chữa bệnh từ cây Atiso. Đến nay, Atiso vẫn được người dân sử dụng và hiệu quả mang lại rất lớn, cùng tìm hiểu một số bài thuốc như sau:

Bài thuốc giúp giảm hàm lượng Choelsterol xấu trong máu

Bài thuốc thực hiện khá đơn giản, bạn chỉ cần chuẩn bị khoảng 35g thân cây Atiso, rễ cây và cụm hoa ở đầu đem đi phơi khô. Sau đó, tán nhỏ thành hỗn hợp bột mịn.

Mỗi ngày, người bệnh lấy khoảng 2g pha bột tán Atiso cùng nước sôi. Sau đó, để nguội uống thay trà vào buổi sáng hoặc đầu giờ chiều. Cũng có thể chỉ dùng 50g cụm hoa Atiso phơi và tán nhỏ và uống 2g mỗi ngày.

Ngoài ra một cách đơn giản và dễ sử dụng hơn chính là nấu hoa Atiso cùng lá lach lợn, chân giò để ăn hằng ngày. Điều này vừa giúp bạn có một thực đơn món ăn hấp dẫn lại vừa bảo về sức khỏe các thành viên trong gia đình.

Bài thuốc chữa bệnh tiểu đường

Bài thuốc 1:

Với người bị bệnh tiểu đường thì nên sử dụng cây Atiso để hỗ trợ việc điều trị bệnh tốt hơn. Bạn lấy khoảng 50g hoa của cây Atiso cùng 100g khoai tây, một củ cà rốt, 200g xương sườn. Cho tất cả thành phần này vào nấu nhừ, thêm gia vị vừa đủ ăn.

Bổ sung vào thực đơn và ăn mỗi ngày, liên tục trong vòng 5 – 10 ngày và đi khám sức khỏe. Bạn sẽ thấy tình trạng tiểu đường của mình sẽ tiến triển tốt hơn.

Bài thuốc 2:

Lấy 50g hoa cây Atiso, ý dĩ và 150g lá lách lợn. Sơ chế các nguyên liệu thật sách và cho vào bát nêm nếm gia vị vừa ăn tùy vào khẩu vị của từng người.

Đem hỗn hợp này đi hấp cách thủy khoảng 10 phút là chín. Mỗi ngày ăn một lần và dùng liên tục trong 7 ngày để thấy tình trạng cơ thể tốt lên.

Bài thuốc giải độc gan, tăng cường hoạt động của gan

Nấu hoa Atiso với gan lợn thành một món canh để sử dụng hằng ngày liên tục trong 5 – 10 ngày. Khả năng hoạt động gan sẽ khỏe mạnh và ổn định hơn nhiều.

Bài thuốc giải nhiệt, giải độc gan

Dùng Atiso để giải độc gan giống như bạn uống trà mỗi ngày. Bạn chỉ cần 2 – 3 cụm hoa, cùng 3.5 lít nước, thêm một chút lá dứa để tăng hương vị thơm, và đường phèn thêm tính ngọt cho dễ uống.

Cho tất cả các thành phần này vào một ấm nước và đun sôi, lưu ý cho lá dứa và đường phèn vào sau khi đã đun sôi cụm hoa Atiso. Đợi thêm 10 phút là chắt lấy phần bãm đổ nước đã đun ra bình thủy tinh và uống trong ngày.

Bạn có thể uống trà hao Atiso thay thế cho nước lọc. Các chất cặn bã, độc tố, sẽ được bài tiết ra bên ngoài một cách nhanh nhất.

Lưu ý khi sử dụng cây Atiso hằng ngày

Không thể phủ nhận những tác dụng mà cây Atiso mang lại cho người dùng là vô cùng tuyệt vời. Tuy nhiên, bạn cũng không nên quá lạm dụng mà sử dụng chúng quá nhiều lần, với hàm lượng lớn, tần suất cao. Bạn nên chú ý những lưu ý dưới đây để sử dụng cây Atiso một cách hiệu quả nhất.

• Không nên sử dụng quá nhiều, liên tục, hàm lượng cao có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn: hại gan, trướng bụng, cơ thể nôn nao, mệt mỏi, chóng mặt,…
• Trên thân cây Atiso có nhiều lông tơ nhỏ, hạn chế tiếp xúc chúng với da có thể gây mẩn ngứa dị ứng, mẩn đỏ trên da.
• Không sử bất cứ bộ phận nào trên cây nếu người dùng dị ứng với bất kì một thành phần nào có trong cây Atiso.
• Người bị tắc ống mật hay sỏi thận, hoặc đang trong quá trình điều trị hai bệnh này không nên sử dụng cây Atiso.
• Người đang dùng muối sắt để bổ sung cho cơ thể cũng không nên dùng loại cây này. Vì những thành phần trong cây Atiso sẽ ngăn chặn cơ thể hấp thụ các muối sắt này.
• Ngoài ra những người bị loét dạ dày, tá tràng, người thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, chán ăn,…. một lời khuyên là không nên sử dụng, nếu có thì chỉ dùng một lượng nhỏ.
• Khi sử dụng Atiso để hạn Cholesterol trong máu cần thường xuyên theo dõi thành phần này. Tránh trường hợp sử dụng quá liều mà tụt giảm cả những Cholesterol tốt.
• Phụ đang mang thai và trong quá trình cho con bú muốn sử dụng Atiso cần hỏi ý kiến của bác sĩ, không nên tự ý sử dụng.
• Trong quá trình sử dụng cây Atiso trong việc điều trị bệnh, nếu gặp bất kì một tác dụng phụ nào, hãy ngừng sử dụng ngay lập tức và đến các cơ sở y tế để khám và kiểm tra.
• Những người đang sử dụng cây Atiso để điều trị bệnh về gan, tiểu đường, thấp khớp, thanh nhiệt, giải độc,… cần chú ý bổ sung thực phẩm và vận động thường xuyên. Bạn cũng nên hạn chế sử dụng thức ăn nhanh, đồ ăn đóng hộp, đồ dầu mỡ, không nên sử dụng chất kích thích. Như vật hiệu quả điều trị mới được thể hiện một cách tốt nhất.

Phân biệt Atiso xanh và Atiso đỏ

Như đã nói bài viết này chủ yếu đề cập đến cây Atiso xanh trong khi thị trường còn một loại cây Atiso đỏ. Hai loại này bạn dễ nhầm lẫn. Đây là hai giống cây khác nhau. Chúng hoàn toàn không có chung mối liên hệ nào kể cả nguồn gốc, giống cây và điều kiện phát triển.

Cây Atiso đỏ hay còn gọi là cây bụp giấm thuộc họ Cẩm quỳ. Khi cây lớn và phát triển hoàn thiện thường có chiều cao từ 1.5 – 2m, thân cây có màu tím. Lá cây hình trứng thon ở hai đầu và phình ở giữa.

Bộ phận thu hái chính của Atiso đỏ chính là hoa của chúng, màu đỏ. Hoa thường được dùng để hạ huyết áp, điều trị viêm họng, chống co thắt các cơ trơn và kháng khuẩn.

Bạn cần phân biệt chính xác Atiso đỏ và Atiso xanh để tránh nhầm lẫn khi mua. Bởi hai loại cây này có giá thành khác nhau, ác dụng cũng khác nhau nếu như không nói là chênh lệch khá lớn. Cho nên hiểu rõ thông tin về hai loại cây để mua đúng hàng với nhu cầu sử dụng của mình.

Trên đây là một số thông tin hữu ích về cây Atiso – thảo dược được nhiều người sử dụng hiện nay. Hi vọng qua đây giúp bạn hiểu hơn về loại cây này cũng như biết cách chăm sóc sức khỏe của bản thân và gia đình.