Đại tràng Sigma và những bệnh nguy hiểm thường gặp

Đại tràng sigma là một thuật ngữ vẫn còn xa lạ đối với nhiều người. Thế nhưng, đây lại là bộ phận rất dễ bị tấn công bởi nhiều loại bệnh khác nhau và thường gặp ở người cao tuổi. Để hiểu rõ vấn đề, mời bạn đọc cùng tìm hiểu về đại tràng Sigma và những bệnh nguy hiểm thường gặp.

Đại tràng sigma là gì?

Đại tràng sigma còn có tên gọi thuần Việt là đại tràng xích ma, là một đoạn ngắn cuối của ruột già nằm gần nhất đối với vùng hậu môn và trực tràng. Đại tràng sigma có kích thước khoảng 35 đến 40 cm (13.78-15.75 in). Tuy nhiên, khi co lại sẽ có đường kính khoảng 2,5 cm (1 in) và vòng có hình tương tự như sigma (ς).

Đại tràng sigma có chức năng chính là nơi lưu trữ các chất thải trong phân cho đến khi được đẩy ra ngoài cùng với bề mặt bên trong nhìn tương tự như phần còn lại của ruột già. Đại tràng sigma có các đường cong về phía hậu môn để có thể lưu giữ khí ở phần cao của quai ruột giúp cho đại tràng đẩy khí mà không đào thải phân cùng một lúc.

Những bệnh nguy hiểm thường gặp liên quan đến bệnh đại tràn sigma

Vì đóng vai trò là nơi lưu trữ chất thải nên đại tràng sigma là bộ phận rất dễ bị viêm nhiễm bởi các loại vi khuẩn, ngộ độc thức ăn hay sự ảnh hưởng của căn bệnh rối loạn thần kinh thực vật. Đây cũng là một bộ phận rất dễ bị tổn thương ởi các bệnh lý nguy hiểm thường gặp như:

1. Polyp đại tràng sigma

Polyp đại tràng sigma là một hiện tượng tăng sinh gây tổn thương nhỏ trên bề mặt niêm mạc đại trực tràng với hình dạng như khối u có cuống hoặc không có cuống. Khi khởi phát thì sẽ là bệnh lý lành tính nhưng nếu để kéo dài thì sẽ có nguy cơ chuyển sang ác tính như ung thư.

Polyp đại tràng chia làm 2 dạng cụ thể như sau:

• Polyp tăng sản: Có kích thước nhỏ thường xuất hiện đoạn cuối đại tràng và ít có nguy cơ biến chứng thành ung thư.
• Polyp tuyến: Polyp xuất hiện trên diện rộng khoảng 3/4 polyp đại tràng. Đến khi chúng phát triển và di căn rộng thì khả năng đại tràng bị ung thư rất cao.

Nguyên nhân góp phần gây polyp đại tràng sigma thường là cơ thể tiêu thụ quá nhiều thực phẩm có chứa đường và chất béo. Có thói quen sử dụng nhiều đồ uống có chứa chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, đồ uống có gas và thường xuyên ngồi một chỗ ít vận động.

Theo các chuyên gia, triệu chứng của polyp đại tràng sigma thường không rõ ràng mà chỉ được phát hiện thông qua các xét nghiệm sàng lọc ung thư ruột kết thông thường cùng với một vài biểu hiện như:

• Rối loạn đại tiện như tiêu chảy hoặc bị táo bón kéo dài hơn một tuần.
• Thường xuyên cảm thấy buồn nôn hoặc nôn mửa.
• Trong phân có kèm theo máu tươi hoặc ngả sang màu đen.

2. Viêm đại tràng sigma

Đây là một dạng thường gặp của viêm đại tràng và là căn bệnh phổ biến xảy ra ở người cao tuổi. Theo đó, quá trình chữa viêm đại tràng sigma lại khá phức tạp bởi bệnh thường xuyên tái phát gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ cũng như cuộc sống sinh hoạt của người bệnh.

Viêm đại tràng sigma bắt đàu từ bờ xương chậu đến mạch máu sigma nối với trực tràng. Bệnh thường thấy ở người già, do hệ tiêu hoá của họ bị lão hoá, hoạt động kém kèm theo sức đề kháng không tốt. Chính vì vậy dẫn đến những nguyên nhân hình thành bệnh như:

• Bị di chứng do dị ứng, ngộ độc thức ăn hoặc hàm lượng ure trong máu quá cao.
• Có chế độ ăn uống không khoa học và không đúng giờ giấc.
• Gây ra bởi các bệnh đường ruột như nhiễm trùng, nhiễm vi khuẩn lị hoặc do bệnh thương hàn gây ra.
• Hậu quả từ chứng rối loạn thần kinh thực vật và những người bị rối loạn thần kinh thực vật cũng rất dễ mắc phải căn bệnh này.

Biểu hiện của bệnh này thường là những vết loét mở hình thành bên trong đường ruột gây đau nhức vùng bụng hoặc hố chậu hai bên. Triệu chứng này sẽ giảm đi nếu người bệnh đi đại tiện. Không những vậy, người bệnh còn gặp phải các triệu chứng như: Đau bụng, đi ngoài nhiều lần, đầy hơi, phân có lẫn máu hoặc chất nhầy,…

3. Xoắn đại tràng sigma

Đây là căn bệnh mà đại tràng trong bụng sẽ bị xoắn lại từ 180 – 540 độ. Nếu để tình trạng xoắn đại tràng sigma kéo dài sẽ dẫn tới tình trạng bị thiếu máu và có nguy cơ dẫn đến đại tràng bị hoại tử.

Bệnh lý này tuy không phổ biến, nhưng xảy ra chủ yếu ở những người nằm trong độ tuổi trung niên từ 50 tuổi trở lên và được biểu hiện thông qua các triệu chứng như: Buồn nôn, thường xuyên táo bón, đau quặn bụng, phình đại tràng bẩm sinh…

4. U đại tràng sigma

U đại tràng sigma là một bệnh lý nguy hiểm nhất của đại tràng sigma, gây ảnh hưởng tới các bộ phận khác trong cơ thể và nếu không được điều trị kịp thời thì sẽ dẫn đến những biến chứng không mong muốn khác. Đại tràng sigma tuy chỉ là một đoạn ngắn nhưng các khối u vẫn có thể hình thành lớn lên.

U đại tràng sigma là những khối u mọc lên ở phần đại tràng và được chia làm 2 loại:

• U lành tính: Tình trạng này không có khả ăng gây biến chứng ung thư hay hình thành các bệnh lý khác. Vì vậy, người bệnh có thể xử lý khối u bằng cách tiến hành phẫu thuật cắt bỏ kết hợp sử dụng thuốc cùng phương pháp hỗ trợ khác.
• U ác tính: Tình trạng này đã diễn tiến thành ung thư gây nguy hiểm và để lại nhiều di chứng gây ảnh hưởng đến sức khoẻ. U đại tràng sigma ác tính có thể đe doạ trực tiếp đến tính mạng, bệnh không có cách điệu trị triệt để mà chỉ có cách ức chế sự phát triển của những khối u.

U đại tràng sigma rất dễ bị nhầm lẫn với bệnh rối loạn tiêu hoá nên không có biện pháp điều trị hợp lý. Do đó, nếu có phát hiện các triệu chứng bất thường như: Thường xuyên bị đau bụng, khó tiêu, tiêu chảy và đại tiện ra máu thì tốt nhất nên đi khám và có biện pháp điều trị phù hợp.

5. Dài đại tràng sigma

Thông thường chiều dài trung bình của đại tràng sigma thường dao động từ 95 – 110 cm. Do đó, dài đại tràng sigma là tình trạng chiều dài của đại tràng này vượt quá chuẩn, bệnh xảy ra ở nhiều đối tượng khác nhau và đối tượng dễ mắc nhất chủ yếu là trẻ em.

Theo kết quả nghiên cứu, có 10% trường hợp mắc bệnh là do bẩm sinh và 90% trường hợp mắc bệnh là do táo bón lâu ngày mà dấu hiệu nhận biết sẽ là:

• Chứng táo bón diễn ra liên tục, tình trạng này khiến cho lượng phân cần được đào thải phải đi qua đoạn đường dài hơn so với thông thường để làm mềm phân và kéo theo một lượng nước, khiến cho trẻ bị táo bón.
• Bị đầy hơi, chướng bụng, chán ăn hoặc ăn không ngon.

6. Bệnh Crohn

Đây là tình trạng khiến cho đường ruột bị viêm, sưng kèm theo cảm giác đau đớn. Bệnh có thể tác động và làm ảnh hưởng đến bất kỳ vị trí nào, kể cả đại tràng sigma. Tuy nhiên, phần nhiều bệnh chủ yếu tác động đến đường tiêu hoá trên.

Bệnh Crohn khiến cho ruột và nhiều bộ phận khác bị nhiễm trùng, nếu không được kiểm soát thì bệnh rất có khả năng phát triển nhanh chóng theo chiều hướng xấu, gây biến chứng và đe doạ đến tính mạng củ người bệnh. Do đo, nếu phát hiện những biểu hiện bất thường thì người bệnh cần nhanh chóng đi thăm khám để có thể điều trị kịp thời.

Ngoài ra, người bệnh có thể nhận biết bệnh Crohn thông qua một số triệu chứng như: Bị loét miệng, cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi, đau gần hậu môn, đau bụng,…

Chẩn đoán đại tràng sigma

Để có thể biết chính xác về bệnh lý mà bạn đang mắc phải, khi đi thăm khám, ngoài việc bác sĩ kiểm tra lịch sử bệnh án kèm theo các triệu chứng liên quan đến bệnh thì bệnh nhân còn được yêu cầu thực hiên một số xét nghiệm như sau:

• Nội soi đại tràng: Cho phép bác sĩ kiểm tra sức khoẻ của đại tràng bằng cách dùng 1 ống soi mỏng, linh hoạt gắn kết với máy ảnh nhỏ đưa từ hậu môn của bệnh nhân. Khi đó, thiết bị sẽ truyền hình ảnh về máy tính để bác sĩ có thể đưa ra kết luận bệnh.
• Sinh thiết: Sau khi nội soi đại tràng hoàn thành, bác sĩ sẽ đưa mẫu mô đến phân tích phòng thí nghiệm.
• Xét nghiệm máu: Chỉ định xét nghiệm máu để tìm kiếm dấu hiệu bị nhiễm trùng.
• Xét nghiệm phân: Cho phép bác sĩ xác định vi sinh vật gây bệnh.
• Xét nghiệm hình ảnh: Chụp CT hoặc X-quang đại tràng để dễ dàng quan sát biến chứng và những tổn thương do tình trạng viêm gây ra.

Điều trị bệnh lý liên quan đến dại tràng sigma

Dựa theo kết quả phân tích và chẩn đoán, tuỳ theo mức độ của bệnh lý mà bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân sử dụng thuốc hoặc tiến hành phẫu thuật. Cụ thể:

1. Sử dụng thuốc

Đối với tình trạng không quá mức gây nghiêm trọng thì bệnh nhân sẽ được bác sĩ kê toa và yêu cầu người bệnh sử dụng một số thuốc đặc trị như sau:

• Thuốc giảm đau, hạ sốt trong trường hợp xuất hiện triệu chứng này
• Thuốc kháng viêm
• Thuốc chống co thắt
• Thuốc tăng cường sức đè kháng, hỗ trợ miễn dịch và làm lành niêm mạc vết loét
• Thuốc kháng sinh dùng trong trường hợp nhiễm trùng

2. Phẫu thuật

Phương pháp này chỉ áp dụng cho những bệnh nhân đang mắc phải các bệnh lý nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ. Tuỳ theo những tổn thương và mức độ mắc bệnh mà bệnh nhân sẽ được bác sĩ chuyên khoa chỉ định thực hiện một trong hai loại phẫu thuật đại tràng như sau:

• Phẫu thuật cắt bỏ đại tràng: Đây là phương pháp phẫu thuật dành cho những trường hợp nhẹ hơn. Sau khi cắt bỏ đại tràng, bác sĩ sẽ tạo ra một túi từ ruột non và gắn nó vào cơ thắt hậu môn để làm nhiệm vụ loại bỏ chất thải.
• Phẫu thuật loại bỏ toàn bộ trực tràng và đại tràng: Phương pháp này sẽ được chỉ định cho trường hợp bị ung thư đại tràng, viêm đại tràng lan rộng, hoại tử, nhiễm trùng làm ảnh hưởng đến toàn bộ đại tràng và trực tràng. Sau khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ tạo ra một lỗ thông bên ngoài hoặc tạo ra một hồi tràng.

Đại tràng sigma nên ăn gì và kiêng gì?

Bên cạnh việc tìm hiểu về các bệnh lý nguy hiểm có liên quan đến đại tràng sigma và các phương pháp điều trị bệnh thì chế độ ăn uống cũng ảnh hưởng rất lớn đến việc phòng ngừa và điều trị bệnh. Do đó, người bệnh cần thiết lập cho mình một chế độ ăn uống và kiêng khem phù hợp.

1. Thực phẩm người bệnh nên ăn

• Bổ sung vào thực đơn các loại thực phẩm nhiều chất đạm có trong cá, sữa đậu nành và sữa không chứa lactose để tăng cường lượng đạm cần thiết.
• Nên ăn thịt được ninh kỹ, thịt xay nhỏ vo viên vì sẽ giúp cơ thể dễ tiêu hoá hơn để tránh dạ dày và đại tràng hoạt đọng quá nhiều.
• Bổ sung nhiều nhiều loại hoa quả như: Cam, xoài, bưởi, đu đủ chín và rau xanh giúp bổ sung chất xơ cho xơ thể, tránh tình trạng bị táo bón.
• Tập thói quen uống nhiều nước lọc hoặc sử dụng nước ép trái cây giàu vitamin và khoáng chất như ổi, quýt, táo,…
• Nên ăn các loại thức ăn có chứa nhiều chất cellulose như: khoai lang, khoai mì, đậu đen, rau muống, đậu nành hay sầu riêng… dành cho người bị viêm đại tràng sigma có hiện tượng tiêu chảy.

2. Thực phẩm người bệnh nên kiêng ăn

• Các loại thực phẩm chiên xào, chứa nhiều dầu mỡ và thức ăn nhanh như: Pate, thịt nguội, xúc xích, món rán, chiên, xào,.. là những thực phẩm cần nên tránh vì rất dễ gây ra hiện tượng đầy hơi, chướng bụng và dễ gây tiêu chảy.
• Hạn chế ăn các loại thực phẩm chứa nhiều đường như: mật ong, bánh kẹo ngọt, socola, sữa tươi, đồ ăn nhiều đường,…
• Tránh xa các thức uống có cồn như: rượu bia, nước ngọt, cà phê,… vì sẽ khiến cho người bệnh khó kiểm soát các triệu chứng của bệnh và có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ.

Thay đổi thói quen sinh hoạt

Bên cạnh việc thiết lập chế độ ăn uống khoa học thì người bệnh cũng cần thay đổi lối sống sinh hoạt trở nên tích hơn nhằm giúp ngăn ngừa bệnh tái phát cũng như rút ngắn thời gian điều trị bằng cách:

• Nên ăn chậm, nhai kỹ và chia nhỏ các bữa ăn trong ngày để giúp cơ thể hấp thu các dưỡng chất tốt hơn.
• Từ bỏ thói quen vừa ăn vừa xem phim để tránh nuốt nhiều không khí vào trong dạ dày gây chướng bụng, đầy hơi.
• Tập thói quen đi đại tiện vào một khung giờ nhất định trong ngày sẽ giúp người bệnh hình thành thói quen tốt.
• Luôn giữ cho tinh thần lạc quan, vui vẻ, hạn chế căng thẳng, áp lực để tránh cho tình trạng trở nặng thêm.
• Tập thể dục đều đặn mỗi ngày không chỉ giúp tăng cường sức đề kháng, nâng cao thể trạng mà còn giúp nhu động ruột hoạt động tốt hơn.
• Kiên trì điều trị và tái khám theo đúng lịch hẹn của bác sĩ. Càng không nên bỏ quên hoặc dùng thuốc không đều từ chỉ định của bác sĩ.

Như vậy, bài viết đã tổng hợp thông tin chi tiết về đại tràng sigma và những bệnh nguy hiểm thường gặp. Có thể nói rằng đây là căn bệnh khá nguy hiểm và cần có biện pháp điều trị kịp thời, do đó nếu bạn có phát hiện các biểu hiện bất thường nào liên quan đến đại tràng sigma thì hãy tiến hành thăm khám để có thể áp dụng biện pháp điều trị kịp thời.