Da nhiễm Corticoid là bị gì? Dấu hiệu nhận biết và điều trị thế nào?

Da nhiễm Corticoid là tình trạng tổn thương da do sử dụng sản phẩm chứa Corticoid nồng độ cao trong thời gian dài. Tình trạng này có thể khiến da nổi sẩn đỏ, ngứa râm ran, châm chích, đỏ ửng và giãn mao mạch. Ở những trường hợp nặng, hàng rào bảo vệ da có thể bị phá vỡ hoàn toàn gây viêm đỏ nặng và nổi mụn trứng cá ồ ạt.

Da nhiễm Corticoid là bị gì?

Corticoid (corticosteroid) là hoạt chất tổng hợp có tác dụng chống viêm, kháng dị ứng và ức chế miễn dịch. Hoạt chất này có tác dụng tương tự hormone cortisol được tuyến thượng thận bài tiết. Hiện nay, các dẫn xuất của Corticoid được ứng dụng trong điều trị bệnh xương khớp, da liễu và các bệnh lý hô hấp. Mặc dù giúp giảm nhanh triệu chứng nhưng hoạt chất này có thể gây ra rủi ro và tác dụng phụ nghiêm trọng nếu lạm dụng quá mức.

Corticoid thường được bổ sung vào thuốc bôi dạng kem hoặc dạng mỡ để điều trị các bệnh da liễu thường gặp như viêm da tiếp xúc, chàm, viêm da cơ địa,… Với khả năng chống viêm và kháng dị ứng mạnh, thuốc có thể giảm ngứa ngáy, phù nề và làm co mao mạch ở lớp trung bì. Ngoài ra với đặc tính ức chế miễn dịch, thuốc bôi chứa corticoid còn giúp giảm viêm do mụn trứng cá và duy trì làn da mịn màng, bóng mượt.

Chính vì vậy, các sản phẩm trôi nổi trên thị trường (kem trộn) thường bổ sung Corticoid với nồng độ cao. Sử dụng các sản phẩm này giúp loại bỏ mụn, làm trắng da và giảm sạm nám chỉ trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, dùng Corticoid nồng độ cao có thể gây ra một số biến chứng như da mất hoàn toàn khả năng miễn dịch, teo da, rạn da, da khô, bong tróc,… Sau một thời gian, da có thể bị giãn mao mạch và nổi mụn trứng cá ồ ạt do hàng rào bảo vệ bị phá vỡ hoàn toàn.

Da nhiễm Corticoid (viêm da Corticoid) là tình trạng tổn thương da do sử dụng sản phẩm chứa Corticoid nồng độ cao trong thời gian dài. Mức độ thương tổn phụ thuộc vào thời gian sử dụng, nồng độ Corticoid và cơ địa của từng người.

Nhận biết da bị nhiễm Corticoid qua từng cấp độ

Biểu hiện của da nhiễm Corticoid có sự khác biệt ở từng cấp độ. Ở những cấp độ nhẹ, thương tổn da thường không đáng kể và có thể thuyên giảm hoàn toàn nếu chăm sóc đúng cách. Ngược lại ở những giai đoạn nặng, tế bào và cấu trúc da có thể tổn thương nghiêm trọng, da nổi mẩn đỏ và mụn trứng cá ồ ạt.

Nhận biết da nhiễm Corticoid qua từng cấp độ:

– Cấp độ 1:

• Bề mặt da hơi đỏ, ngứa ngáy râm ran
• Sờ vào có cảm giác hơi sần sùi và bong tróc nhẹ

– Cấp độ 2:

• Da nổi nhiều mụn nước có kích thước nhỏ
• Mụn nước dễ vỡ gây đau rát, ngứa ngáy và xuất hiện các nốt mụn mủ nếu bị bội nhiễm
• Sau đó, mụn nước khô khiến bề mặt da sần sùi, ngứa ngáy

– Cấp độ 3:

• Cấp độ 3 thường xảy ra ở các trường hợp sử dụng Corticoid nồng độ cao trong thời gian dài (từ 6 tháng trở lên)
• Da luôn trong trạng thái đỏ ửng, nóng ran và dễ ngứa ngáy
• Bề mặt da phù nề do hiện tượng trữ nước
• Có hiện tượng giãn mạch (đặc biệt là ở vùng má và cằm)
• Có thể đi kèm với hiện tượng châm chích và ngứa râm ran

– Cấp độ 4:

• Da đổ dầu nhiều bất thường
• Nổi các nốt mụn sưng to, đỏ và viêm
• Mụn nổi ồ ạt và có thể lan ra toàn bộ khuôn mặt
• Da ngứa ngáy, châm chích và đau rát

– Cấp độ 5:

• Luôn có cảm giác đau nhức và bỏng rát
• Da mỏng, đỏ ửng và giãn mao mạch trên diện rộng
• Bề mặt da khô, bong tróc và ngứa ngáy
• Nổi mụn trứng cá ồ ạt, mụn có kích thước lớn, viêm đỏ và gây đau nhức nhiều

Da nhiễm Corticoid có nguy hiểm không?

Nhiễm Corticoid là tình trạng da liễu khá phổ biến hiện nay. Ở những giai đoạn nhẹ, tình trạng này chỉ gây thương tổn ở lớp thượng bì, mức độ không đáng kể và có thể thuyên giảm sau khi thực hiện các biện pháp chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên nếu không kịp thời khắc phục và tiếp tục sử dụng các sản phẩm này, bề mặt và cấu trúc da có thể bị tổn thương nặng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe làn da.

Bên cạnh đó, lạm dụng Corticoid trong thời gian dài còn khiến hàng rào bảo vệ da bị phá vỡ. Đây là điều kiện thuận lợi để các loại nấm men (Malassezia, Candida,…), ký sinh trùng (Demodex) và vi khuẩn (chủ yếu là tụ cầu vàng – Staphylococcus aureus) phát triển và gây nhiễm trùng da.

Ở một số ít trường hợp, Corticoid có thể thẩm thấu vào tuần hoàn máu và gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như làm chậm quá trình phục hồi vết thương, khiến da dễ bầm tím, tăng đường huyết, tăng huyết áp và gây loãng xương.

Chính vì vậy ngay khi xuất hiện các triệu chứng bất thường, bạn nên ngưng sử dụng sản phẩm chứa Corticoid và can thiệp các biện pháp điều trị kịp thời. Nếu xử lý sớm, tình trạng này có thể thuyên giảm và làn da được phục hồi hoàn toàn chỉ sau một thời gian ngắn.

Các phương pháp điều trị da nhiễm Corticoid

Điều trị da nhiễm Corticoid phụ thuộc mức độ thương tổn. Ngoài ra, phương pháp và thời gian điều trị còn bị chi phối bởi yếu tố cơ địa và tuổi tác. Thực tế, người có tuổi tác cao và cơ địa nhạy cảm thường mất nhiều thời gian điều trị và tốc độ phục hồi chậm hơn so với bình thường.

Dưới đây là một số phương pháp điều trị da nhiễm Corticoid:

1. Ngưng sử dụng sản phẩm chứa Corticoid

Ngay khi xuất hiện các triệu chứng bất thường, bạn nên xem xét thành phần của các sản phẩm chăm sóc da và ngưng sử dụng sản phẩm này. Trong trường hợp sản phẩm không cung cấp bảng thành phần (thường là sản phẩm trôi nổi), nên chủ động ngưng sử dụng để tránh gây kích ứng và tổn thương da.

Tuy nhiên nếu sử dụng kem bôi chứa Corticoid trong thời gian dài, không nên ngưng sản phẩm đột ngột. Thay vào đó, cần giảm liều từ từ trước khi dừng hẳn để tránh tình trạng da bị kích ứng và nổi mụn ồ ạt.

Nếu sử dụng cùng lúc nhiều sản phẩm mới và không thể xác định được sản phẩm chứa Corticoid, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được tư vấn. Bác sĩ có thể xác định thành phần trong sản phẩm và phát hiện ra sản phẩm chứa nồng độ Corticoid cao vượt mức cho phép.

2. Phục hồi da nhiễm Corticoid với chế độ chăm sóc khoa học

Nếu tình trạng da nhiễm Corticoid không quá nghiêm trọng, bạn có thể cải thiện tại nhà với chế độ chăm sóc khoa học. Các biện pháp này giúp phục hồi tế bào da hư tổn, tái tạo màng lipid (hàng rào bảo vệ da) và cải thiện các nốt mụn viêm đỏ, ngứa ngáy.

Chế độ chăm sóc khoa học giúp phục hồi da nhiễm Corticoid:

• Không tiếp tục sử dụng sản phẩm chứa Corticoid và cần loại trừ các loại mỹ phẩm chứa những thành phần dễ kích ứng như perfume, parabens, mineral oil,…
• Làm sạch da mặt với sữa rửa mặt dịu nhẹ, không chứa xà phòng và có độ pH cân bằng. Khi rửa mặt, nên thao tác nhẹ nhàng để tránh gây đỏ và kích ứng da.
• Sau đó, cần sử dụng toner (nước cân bằng) có tác dụng làm dịu và cấp ẩm da. Để phục hồi làn da bị kích ứng do nhiễm Corticoid, nên ưu tiên sử dụng các loại toner có chiết xuất từ thiên nhiên như trà xanh, nha đam, tràm trà, rau má, xương rồng,…
• Thoa kem dưỡng ẩm ngay sau bước toner. Nên tập trung vào các loại kem dưỡng có kết cấu mỏng nhẹ và công thức an toàn như Panthenol (vitamin B5), Glycerin, Niacinamide, Zinc, Allatoin,… Các thành phần này có tác dụng dưỡng ẩm, phục hồi và tái tạo da, đồng thời hỗ trợ giảm viêm và ngứa ngáy.
• Tác động từ tia UV có thể khiến da bị tổn thương nặng, cháy nắng, bong tróc và ngứa ngáy dữ dội. Vì vậy, nên dùng kem chống nắng, đeo khẩu trang và che chắn da khi di chuyển ngoài trời.
• Khi da bị nhiễm Corticoid, nên hạn chế dùng các sản phẩm đặc trị (chứa BHA, AHA, Retinoid,…). Thay vào đó, cần tối giản quy trình dưỡng da để tránh tình trạng da bị kích ứng và ửng đỏ.
• Không sờ tay lên da mặt, tuyệt đối không tự ý nặn mụn và tránh để da tiếp xúc với các bề mặt có nhiều bụi bẩn, vi khuẩn.
• Tuyệt đối không trang điểm trong thời gian điều trị. Chì và các thành phần trong các sản phẩm này có thể khiến da bị kích ứng, viêm đỏ và ngứa ngáy dữ dội.
• Ngoài ra, bạn cũng có thể xông hơi và đắp mặt nạ tự nhiên (sữa chua, mật ong, nha đam, dầu dừa,…) từ 2 – 3 lần/ tuần để thanh thải độc tố, phục hồi và tái tạo mô da bị hư tổn. Các biện pháp này giúp đẩy nhanh tốc độ hồi phục và hỗ trợ rút ngắn thời gian điều trị đáng kể.

Với chế độ chăm sóc khoa học, các triệu chứng trên da có thể thuyên giảm chỉ sau vài tuần đến một tháng. Tuy nhiên nếu mức độ tổn thương da nặng, nên phối hợp với sử dụng thuốc và kem bôi theo hướng dẫn của bác sĩ.

3. Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ

Đối với những trường hợp da nhiễm Cortiocid nặng, nên dùng thuốc bôi + thuốc uống theo hướng dẫn của bác sĩ để phục hồi làn da, giảm mụn trứng cá và cải thiện tình trạng viêm đỏ.

Một số loại kem bôi thường được sử dụng để điều trị da nhiễm Corticoid:

• Bioderma Cicabio: Cicabio là dòng sản phẩm phục hồi và tái tạo làn da tổn thương của thương hiệu dược mỹ phẩm Bioderma – Pháp. Sản phẩm này được các bác sĩ da liễu khuyên dùng cho người có làn da nhạy cảm, da nhiễm Corticoid, phục hồi sau lăn kim, laser và sau khi nặn mụn. Bioderma Cicabio chứa thành phần chính là Resveratrol, Asiaticoside, Hyaluronic acid, Zinc sulfate,… Các thành phần này đều có khả năng phục hồi, làm dịu da, thúc đẩy làm lành vết thương hở, giảm ngứa ngáy và chống viêm.
• Tolerance Cream Avene: Tolerance Cream là sản phẩm của Avene – thương hiệu dược mỹ phẩm của Pháp. Sản phẩm có tác dụng chính là chống kích ứng, làm dịu, dưỡng ẩm và bảo vệ làn da. Ngoài ra, sản phẩm này còn giúp phục hồi tế bào bị hư tổn, khô ráp do sử dụng Corticoid nồng độ cao hoặc do tác động từ môi trường. Thành phần chính của sản phẩm là nước khoáng Avene, Glycerin, dầu hạt hồng hoa, Squalane,…
• A-Derma Exomega Cream: Exomega Cream là sản phẩm của thương hiệu A-Derma. Sản phẩm chứa thành phần chính chiết xuất yến mạch hữu cơ, Niacinamide, Omega 6 và Glycerin. Các thành phần này có tác dụng dưỡng ẩm, phục hồi hàng rào bảo vệ da, giảm ngứa ngáy, viêm đỏ và tái tạo các tế bào hư tổn.

Các loại kem bôi ngoài da thường được sử dụng với tần suất 2 – 4 lần/ ngày. Dùng các sản phẩm này đều đặn có thể giảm tình trạng da khô, bong tróc, ửng đỏ, ngứa ngáy và phục hồi chức năng miễn dịch của da. Sau khi da ổn định, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc bôi để trị mụn đỏ và mụn viêm do nhiễm Corticoid gây ra như Duo Effaclar la Roche posay, Tee tree oil The body shop,…

Ngoài thuốc bôi, bác sĩ Da liễu cũng có thể chỉ định một số loại thuốc uống như:

• Vitamin tổng hợp: Các loại vitamin tổng hợp như Vitamin B2, vitamin C và Kẽm được dùng cho trường hợp da nhiễm Corticoid nhẹ (ngứa, viêm đỏ và bong tróc). Các viên uống này có tác dụng tăng cường sức đề kháng, điều tiết hoạt động sản xuất dầu, kháng viêm và ngăn ngừa mụn.
• Kháng sinh: Đối với trường hợp da tổn thương nặng, nổi nhiều mụn trứng cá và nốt mụn viêm đỏ, bác sĩ có thể chỉ định kháng sinh phổ rộng để ngăn ngừa bội nhiễm. Trong trường hợp nhiễm Demodex, bác sĩ có thể thay thế bằng Metronidazole – kháng sinh có khả năng kháng khuẩn, nấm men và ký sinh trùng.

4. Hỗ trợ điều trị với lối sống khoa học, lành mạnh

Bên cạnh việc sử dụng thuốc và chăm sóc da đúng cách, bạn nên xây dựng lối sống khoa học để thúc đẩy tốc độ phục hồi của da và tăng cường sức đề kháng.

Xây dựng lối sống khoa học hỗ trợ điều trị da nhiễm Corticoid ngay tại nhà:

• Nên bổ sung từ 2 – 2.5 lít nước/ ngày. Bên cạnh nước lọc, có thể dùng sữa chua uống, nước ép từ rau củ và trái cây tươi để duy trì độ ẩm và tăng cường sức đề kháng cho da.
• Kiêng các loại thực phẩm chứa nhiều tinh bột, gia vị, dầu mỡ, thức ăn cay nóng và chứa chất bảo quản. Đồng thời tránh dùng cà phê, thuốc lá và bia rượu.
• Nên ngủ trước 23 giờ và đảm bảo ngủ đủ 8 giờ/ ngày. Không chỉ giúp phục hồi thể trạng, ngủ đủ giấc còn thúc đẩy tốc độ tái tạo của làn da và hỗ trợ rút ngắn thời gian điều trị.
• Tăng cường bổ sung rau xanh, trái cây, các loại cá và sữa chua vào chế độ ăn. Các loại thực phẩm này cung cấp lợi khuẩn, vitamin, khoáng chất và axit béo lành mạnh cho cơ thể, đồng thời hỗ trợ tái tạo tế bào và cấu trúc da bị tổn thương.

5. Mặt nạ thải độc da nhiễm Corticoid từ thiên nhiên

Để hỗ trợ phục hồi da bị nhiễm Corticoid, bạn cũng có thể thực hiện các công thức mặt nạ thải độc từ thiên nhiên. Thực tế cho thấy, các công thức mặt nạ này có thể làm dịu hiện tượng kích ứng, cải thiện tình trạng bong tróc, ngứa ngáy và tăng tốc độ tái tạo của làn da.

Các loại mặt nạ thải độc cho da bị nhiễm Corticoid đơn giản và có thể thực hiện ngay tại nhà:

– Mặt nạ yến mạch và sữa tươi:

Công thức mặt nạ từ yến mạch và sữa tươi cực kỳ thích hợp với làn da bị nhiễm Corticoid, da mặt bị nổi mề đay hoặc người có làn da mỏng, nhạy cảm. Axit ferulic và avenanthramides trong yến mạch được chứng minh có hiệu quả chống viêm, giảm ngứa và kháng dị ứng tự nhiên. Trong khi đó, vitamin D và axit lactic trong sữa tươi có tác dụng dưỡng ẩm và làm dịu da.

Thực hiện công thức này từ 2 – 3 lần/ tuần có thể hỗ trợ phục hồi da nhiễm Corticoid, giúp cải thiện bề mặt da, giảm khô ráp, bóng tróc và ngứa ngáy đáng kể. Ngoài ra, Kẽm có trong yến mạch còn có tác dụng chống viêm và ngăn ngừa mụn trứng cá.

Hướng dẫn thực hiện:

• Trộn đều 1 thìa cà phê bột yến mạch với 100ml sữa tươi
• Sau đó làm sạch da mặt và thoa hỗn hợp lên bề mặt da
• Dùng tay massage nhẹ nhàng để tẩy tế bào chết và làm sạch bã nhờn
• Cuối cùng, rửa sạch mặt nạ với nước ấm và lau khô bằng khăn sạch

– Mặt nạ sữa chua mật ong hỗ trợ điều trị da nhiễm Corticoid ngay tại nhà:

Mặt nạ sữa chua và mật ong có tác dụng dưỡng ẩm, giảm viêm và làm dịu vùng da tổn thương. Ngoài ra, axit lactic trong sữa chua còn giúp tẩy tế bào chết, thanh thải độc tố và giảm lượng dầu ở vùng mũi, má. Mật ong không chỉ có tác dụng cấp ẩm mà còn có đặc tính chống viêm, nuôi dưỡng làn da và ức chế vi khuẩn P. acnes – tác nhân chính gây mụn trứng cá

Với những công dụng trên, công thức từ mật ong và sữa chua có thể phục hồi, làm dịu vùng da kích ứng và cải thiện tình trạng mụn do nhiễm Corticoid. Ngoài ra, mặt nạ này còn giúp bảo vệ và tăng cường chức năng miễn dịch của da.

Hướng dẫn thực hiện:

• Trộn 2 thìa cà phê sữa chua vói 1 thìa mật ong nguyên chất
• Làm sạch da mặt với nước ấm và thoa hỗn hợp lên da
• Để trong 15 – 20 phút, sau đó dùng tay massage để tinh chất dễ dàng thẩm thấu vào bên trong
• Cuối cùng, rửa sạch mặt nạ với nước ấm, lau khô và tiếp tục các bước dưỡng da thông thường

– Hỗ trợ phục hồi da nhiễm Corticoid với mặt nạ dưa leo:

Mặt nạ dưa leo thích hợp với làn da nhạy cảm, da sau mụn và da nhiễm Corticoid. Dưa leo chứa hơn 90% là nước cùng với các khoáng chất và các vitamin dồi dào. Các thành phần trong nguyên liệu này có tác dụng làm dịu da, cấp ẩm và cải thiện tình trạng da khô ráp, bong tróc.

Ngoài ra, đắp mặt nạ dưa leo còn giúp làm mát da, cải thiện tình trạng châm chích, nóng rát và khó chịu do sử dụng Corticoid nồng độ cao trong thời gian dài. Áp dụng công thức mặt nạ này cùng với sử dụng thuốc bôi + thuốc uống và chăm sóc đúng cách có thể phục hồi da hoàn toàn chỉ trong một thời gian ngắn.

Hướng dẫn thực hiện:

• Ngâm rửa 1 trái dưa leo với nước muối
• Sau đó dùng dao thái mỏng và đắp lên da
• Để trong 10 – 15 phút và rửa lại với nước sạch
• Mặt nạ dưa leo tương đối dịu nhẹ và an toàn nên có thể áp dụng 3 – 4 lần/ tuần

Phòng ngừa nhiễm Corticoid bằng cách nào?

Sau khi điều trị da nhiễm Corticoid, bạn nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

• Tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm trị nám, trị tàn nhang, dưỡng trắng,… trôi nổi trên thị trường. Chỉ dùng sản phẩm của các thương hiệu lớn, minh bạch về công dụng và bảng thành phần.
• Khi sử dụng thuốc bôi chứa Corticoid để điều trị các vấn đề da liễu ở trên mặt, cần dùng theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuyệt đối không lạm dụng hoặc tự ý tăng liều lượng của các sản phẩm này.
• Cần phân biệt dị ứng mỹ phẩm với nhiễm Corticoid.
• Người có làn da nhạy cảm và dễ kích ứng nên trao đổi với bác sĩ để được tư vấn các sản phẩm chăm sóc da phù hợp.

Da nhiễm Corticoid có thể thuyên giảm nếu kịp thời phát hiện và xử lý đúng cách. Tuy nhiên nếu thương tổn da có mức độ nặng, bạn nên tìm gặp bác sĩ Da liễu để được thăm khám, đánh giá tình trạng da và tư vấn hướng điều trị phù hợp.