Bệnh tổ đỉa theo Đông y và cách điều trị từ gốc rễ

Theo Đông Y, bệnh tổ đỉa hình thành là do nhiệt tà, độc tà, thấp và phong kết lại khiến khí huyết vận hòa kém, gây tổn thương da và bùng phát các mụn nước ở lòng bàn tay/ bàn chân. Để cải thiện chứng bệnh này, Đông y kết hợp bài thuốc uống với thuốc ngâm rửa và bôi ngoài da nhằm làm giảm triệu chứng và tác động đến căn nguyên của bệnh.

Quan niệm của bệnh tổ đỉa theo Đông Y

Tổ đỉa hay còn gọi chàm tổ đỉa, là một dạng viêm da mãn tính chủ yếu gây tổn thương ở lòng bàn tay và bàn chân. Mặc dù bệnh lý này không gây nguy hiểm đến sức khỏe, tùy nhiên bệnh có thể làm xuất hiện các mụn nước, gây đỏ, ngứa ngáy và sưng đau.

Theo Đông Y, tổ đỉa ở bàn chân được gọi là thấp cước khí, nếu xảy ra ở bàn tay thì gọi là nga trưởng phong. Nguyên nhân gây ra bệnh là do độc tà, nhiệt tà, phong và thấp kết lại ở bì phu bàn tay và bàn chân. Ảnh hưởng đến quá trình vận hòa khí huyết, khiến bì phu (da) không được nuôi dưỡng, dẫn đến tình trạng khô, bong tróc và phát bệnh.

Nếu thấp nhiệt kết hợp với phong tích tụ thường gây nổi mụn nước. Độc tà hóa táo thường sinh phong nên làm phát sinh triệu chứng ngứa ngáy. Thấp nhiệt tà lâu ngày hóa nùng khiến da sưng loét và sinh mủ.

Để chữa bệnh tổ đỉa, Đông Y sử dụng dược liệu có tác dụng thanh nhiệt, khu phong và lợi thấp nhằm điều hòa khí huyết và giảm các triệu chứng trên da.

Tìm hiểu các bài thuốc Đông Y chữa bệnh tổ đỉa

Đông Y chữa bệnh tổ đỉa phụ thuộc vào vị trí và thời điểm phát bệnh. Dưới đây là một số bài thuốc được áp dụng phổ biến, bao gồm:

1. Thể nga trưởng phong

Nga trưởng phong đề cập đến bệnh tổ đỉa xảy ra ở lòng bàn tay và ngón tay. Thể bệnh này đặc trưng bởi sự xuất hiện của các mụn nước nhỏ, gây ngứa ngáy dữ dội nhưng không đỏ hay đau rát. Khi dùng kim chích mụn nước thì nhận thấy có dịch trong suốt và hơi dính. Sau đó các mụn nước có dấu hiệu teo, khô và bong vảy.

Để giải thể nga trưởng phong, Đông Y sử dụng bài thuốc có tác dụng khu phong và thanh nhiệt:

– Bài thuốc uống:

• Bài thuốc 1: Chuẩn bị liên kiều, tỳ giải, xương truật, huyết dụ, xuyên khung, hoàng bá, đương quy và bạch thược mỗi thứ 12g, kinh giới, thương nhĩ tử, sinh địa, ích mẫu và cỏ nhọ nồi mỗi thứ 16g, ý dĩ 15g. Sắc uống ngày dùng 1 thang.
• Bài thuốc 2: Dùng đương quy, bạch thược, liên kiều, thương truật, xuyên khung, hoàng bá mỗi thứ 12g, kinh giới và sinh địa 16g. Ngày sắc 1 thang, chia làm 3 lần uống.
• Bài thuốc 3: Chuẩn bị sinh địa, ích mẫu, kinh giới, ý dĩ, cỏ nhọ nồi và ké đầu ngựa mỗi thứ 16g, tỳ giải và hoàng bá mỗi thứ 12g. Sắc uống ngày dùng 1 thang, chia làm 3 lần uống.

– Bài thuốc ngâm rửa:

• Bài thuốc 1: Dùng lá móng tay hoặc tô mộc, sắc đặc và dùng ngâm rửa tay, chân hằng ngày.
• Bài thuốc 2: Dùng hoàng cầm, thương nhĩ, thương truật, phù bình và khổ sâm mỗi thứ 12g, hương phụ 10g. Đem sắc và dùng ngâm rửa hằng ngày. Bài thuốc ngâm này thích hợp với người có nhiều mụn nước.
• Bài thuốc 3: Chuẩn bị bán chi liên 60g, đem sắc và ngâm tay với nước khi còn ấm trong khoảng 15 phút. Bài thuốc này nên được áp dụng khi tổn thương da có dấu hiệu sưng và loét đỏ.

– Bài thuốc bôi ngoài:

• Bài thuốc 1: Dùng cây mỏ quả nấu thành cao và thoa lên vùng da bị ảnh hưởng 2 lần/ ngày.
• Bài thuốc 2: Chuẩn bị ô tặc cốt, thanh đại, bằng sa và phèn phi các vị bằng lượng nhau. Đem tán thành bột mịn rồi rắc vào vùng da tổn thương. Sau đó rửa sạch bằng nước sắc tô mộc.

2. Thể thấp cước khí

Thấp cước khí là tình trạng tổ đỉa xảy ra ở lòng bàn chân, ngón chân và mu bàn chân. Tổn thương da ở thể bệnh này tương tự như thể nga trưởng phong, chỉ khác vị trí ảnh hưởng.

– Bài thuốc uống:

• Bài thuốc 1: Chuẩn bị thổ phục linh 40g, ké đầu ngựa, tỳ giải, ý dĩ mỗi thứ 16g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang, chia đều thành 3 lần uống.
• Bài thuốc 2: Dùng cây cứt lợn, kinh giới, kim ngân và cam thảo đất mỗi thứ 12g, hy thiêm, sinh địa, ý dĩ, ké đầu ngựa mỗi thứ 16g, thổ phục 20g. Sắc uống ngày 1 thang, chia thành 3 lần uống và dùng hết trong ngày.

Bên cạnh đó, nên áp dụng kèm theo các bài thuốc bôi và ngâm rửa tương tự thể nga trưởng phong.

3. Thể thấp nhiệt

Thể thấp nhiệt xảy ra khi bệnh tổ đỉa kéo dài khiến tổn thương da có dấu hiệu sưng trướng, loét, chảy dịch màu vàng đi kèm với triệu chứng ngứa ngáy và đau nhức.

Để giảm thể bệnh này, cần áp dụng bài thuốc có tác dụng lợi thấp và thanh nhiệt:

• Chuẩn bị: Sao xương truật 3g, bạch tiễn bì, chi tử, nhân trần, xích linh, sinh ý dĩ và ngân hoa mỗi thứ 9g, đan bì và xuyên bá phiến mỗi thứ 4.5g, hoài ngưu tất 6g.
• Thực hiện: Sắc uống, ngày dùng 1 thang.

Ưu điểm & Hạn chế khi điều trị bệnh tổ đỉa bằng Đông Y

Điều trị bệnh tổ đỉa bằng Đông Y không chỉ làm giảm triệu chứng cơ năng (ngứa, đau rát), tổn thương thực thể mà còn tác động đến căn nguyên của bệnh (phong, thấp, độc tà và nhiệt tà uất kết). Chính vì vậy phương pháp này không chỉ làm giảm triệu chứng của bệnh mà còn kiểm soát tiến triển và ngăn ngừa tái phát.

Tuy nhiên thuốc Đông Y vẫn còn tồn tại một số mặt hạn chế nhất định. Vì vậy trước khi áp dụng biện pháp này, bạn nên cân nhắc giữa ưu điểm và khuyết điểm để lựa chọn được phương pháp điều trị phù hợp.

Ưu điểm:

• Bài thuốc Đông Y có độ an toàn khá cao, lành tính và phù hợp với nhiều đối tượng
• Cải thiện bệnh một số cách toàn diện
• Không gây ra tình trạng phụ thuộc thuốc

Hạn chế:

• Tác dụng chậm nên cần phải áp dụng đều đặn trong một thời gian dài
• Một số trường hợp có thể bị dị ứng, phát ban, ngứa ngáy, đau bụng và tiêu chảy
• Tác dụng của bài thuốc phụ thuộc vào cơ địa của từng trường hợp. Vì vậy hiệu quả lâm sàng thường không có tính đồng nhất.

Chữa tổ đỉa bằng Đông Y cần lưu ý điều gì?

Khi áp dụng bài thuốc Đông Y chữa tổ đỉa, bạn nên lưu ý những thông tin sau:

• Bài thuốc Đông Y có tác dụng chậm, vì vậy bạn nên thực hiện đều đặn trong thời gian dài để đạt được kết quả như mong muốn.
• Với những trường hợp tổn thương da bùng phát mạnh, diễn tiến phức tạp và đã phát sinh biến chứng, bạn nên sử dụng thuốc Tây y để kiểm soát triệu chứng trong thời gian ngắn nhất.
• Nếu nhận thấy dấu hiệu dị ứng (đau bụng, tiêu chảy, phát ban, nổi mề đay,…), bạn nên thông báo với bác sĩ để được khắc phục kịp thời.
• Người có cơ địa nhạy cảm, trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc trước khi dùng bài thuốc uống.
• Song song với các biện pháp điều trị, bạn nên giữ vệ sinh da đúng cách, hạn chế mang giày chật và chà xát lên da.
• Nên uống nhiều nước, bổ sung thực phẩm lành mạnh và nghỉ ngơi điều độ để hỗ trợ làm giảm tổn thương da và hạn chế tình trạng tái phát.

Chữa bệnh tổ đỉa bằng thuốc Đông Y có thể tác động toàn diện đến triệu chứng cơ năng, tổn thương da và căn nguyên của bệnh. Tuy nhiên biện pháp này có tác dụng chậm nên bạn cần kiên trì khi áp dụng. Bên cạnh đó nên phối hợp với chế độ chăm sóc và cải thiện tại nhà để tăng tác dụng điều trị.

Tham khảo thêm:

Mẹo chữa bệnh tổ đỉa bằng các phương pháp dân gian lưu truyền

Người thật việc thật: Chuyển hướng điều trị, chàng trai khỏi tổ đỉa nhờ bài thuốc quý