Bệnh chàm khi mang thai – Nguyên nhân & cách chữa

Bệnh chàm có thể bùng phát khi mang thai do nội tiết tố thay đổi đột ngột, chức năng miễn dịch suy giảm, tâm lý bất ổn,… Mặc dù không gây nguy hiểm đến sức khỏe nhưng các triệu chứng của bệnh lý này có thể khiến mẹ bầu bứt rứt, mất ngủ, mệt mỏi và chán ăn. 

Bệnh chàm khi mang thai và dấu hiệu nhận biết

Bệnh chàm (eczema) là tình trạng da liễu mãn tính có thể gặp ở bất cứ đối tượng nào – trong đó có cả phụ nữ mang thai. Mang thai là thời điểm cơ thể có sự thay đổi về hormone, tâm lý và sinh lý. Đây là những yếu tố thuận lợi kích thích bệnh chàm và các bệnh da liễu mãn tính bùng phát mạnh.

Chàm eczema chỉ gây triệu chứng ngoài da nhưng có cơ chế bệnh sinh tương đối phức tạp. Bệnh là hệ quả do các yếu tố bên trong và bên ngoài cộng hưởng, dẫn đến hoạt động miễn dịch dị ứng và gây tổn thương da.

Mặc dù không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng bệnh lý này có tính chất dai dẳng, dễ tái phát và không thể điều trị dứt điểm. Vì vậy để kiểm soát bệnh hoàn toàn, cần kết hợp giữa các biện pháp điều trị, chế độ chăm sóc khoa học và chủ động trong việc phòng ngừa.

Các dấu hiệu thường gặp của bệnh chàm khi mang thai:

• Xuất hiện đám da màu hồng hoặc đỏ, hơi nổi cộm và phù nề so với những vùng da xung quanh
• Tổn thương da đi kèm triệu chứng ngứa ngáy và đau rát nhẹ
• Sau một thời gian, da xuất hiện tổn thương mãn tính (bề mặt da đỏ, khô ráp, nứt nẻ và dày sừng)
• Da bong vảy trắng và có hiện tượng nhiễm cộm

Tổn thương do bệnh chàm ở thai phụ thường có xu hướng kéo dài hơn so với người khỏe mạnh. Bởi phụ nữ mang thai thường có sức khỏe kém, thể trạng suy giảm và nồng độ hormone không ổn định.

Nguyên nhân gây bệnh chàm khi mang thai

Cơ chế khởi phát bệnh chàm khá phức tạp, trong đó có vai trò của yếu tố cơ địa kết hợp với một số yếu tố thúc đẩy khác (bao gồm yếu tố nội giới và ngoại giới). Đối với những trường hợp khởi phát bệnh trong thời gian mang thai, nguyên nhân có thể do:

• Rối loạn nội tiết tố: Nội tiết tố mất ổn định là nguyên nhân phổ biến nhất gây bùng phát bệnh chàm trong thời gian mang thai. Ngoài ra, yếu tố này còn tác động đến sức khỏe của thai phụ và tăng độ nhạy cảm của hệ miễn dịch đối với các tác nhân kích thích.
• Chức năng miễn dịch suy giảm: Phụ nữ mang thai – đặc biệt trong 3 tháng đầu thường có hệ miễn dịch suy giảm. Đây là điều kiện thuận lợi để các bệnh lý mãn tính xuất hiện và bùng phát mạnh.
• Tâm lý căng thẳng: Hầu hết phụ nữ mới mang thai lần đầu đều có tâm lý lo âu và căng thẳng. Tuy nhiên yếu tố này có thể kích hoạt bệnh chàm bùng phát và tiến triển dai dẳng.
• Yếu tố di truyền: Bệnh chàm và các bệnh da liễu mãn tính đều có khả năng di truyền cao. Vì vậy bạn có nguy cơ bùng phát chàm trong thời gian mang thai nếu tiền sử gia đình mắc bệnh chàm, viêm da cơ địa, vảy nến hoặc viêm da tiết bã nhờn.
• Tiếp xúc với dị nguyên: Mang thai là thời điểm cơ thể nữ giới có nhiều sự thay đổi đột ngột và hệ miễn dịch nhạy cảm hơn bình thường. Do đó nếu thường xuyên tiếp xúc với dị nguyên (phấn hoa, nấm mốc, mạt bụi, lông động vật,…), hệ miễn dịch thường có xu hướng đối kháng bằng cách tăng kháng nguyên, phóng thích histamine vào da và gây bùng phát bệnh chàm.

Bệnh chàm khi mang thai có ảnh hưởng đến thai nhi không?

Bệnh chàm là một dạng tổn thương da mãn tính, đặc trưng bởi tình trạng da khô ráp, dày sừng và ngứa ngáy. Tuy nhiên bệnh lý này chỉ gây thương tổn ngoài da và hầu như không tác động nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể. Vì vậy, chàm eczema bùng phát trong thời gian mang thai không gây ra các biến chứng nặng nề như sinh non, dị tật bẩm sinh hay hư thai.

Tuy nhiên do đặc tính gây ngứa nhiều và dai dẳng, bệnh lý này có thể khiến mẹ bầu khó chịu, bứt rứt, mất ngủ, mệt mỏi, suy nhược và chán ăn. Những tác động này có thể ảnh hưởng gián tiếp đến sự phát triển của thai nhi, khiến trẻ sinh ra nhẹ cân và có sức khỏe kém.

Bên cạnh đó, mẹ bầu bị chàm trong thời gian mang thai còn có nguy cơ di truyền cho trẻ các bệnh lý liên quan đến cơ địa dị ứng như hen suyễn, viêm kết mạc dị ứng, viêm mũi dị ứng, chàm, sốt cỏ khô,…

Các biện pháp điều trị bệnh chàm khi mang thai

Mặc dù không ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, tuy nhiên bệnh chàm có thể gây ngứa ngáy kéo dài, tác động tiêu cực đến tâm lý, giấc ngủ và thể trạng của mẹ bầu. Vì vậy ngay khi thấy da bùng phát các triệu chứng bất thường, bạn nên tiến hành khắc phục với các biện pháp sau:

1. Chăm sóc da và cải thiện tại nhà

Hầu hết trường hợp mẹ bầu bị chàm đều có mức độ nhẹ đến trung bình. Vì vậy trước khi can thiệp các biện pháp chuyên sâu, bạn có thể làm dịu vùng da tổn thương, giảm ngứa ngáy và kiểm soát tiến triển của bệnh với các mẹo chăm sóc và cải thiện tại nhà như:

• Tắm rửa 2 lần/ ngày và mặc quần áo rộng rãi để giảm ma sát lên da. Khác với người bình thường, thai phụ có nồng độ nội tiết bất ổn nên thường gặp phải tình trạng da đổ nhiều mồ hôi, nóng và bí bách.
• Dùng kem dưỡng lên vùng da bị chàm và những vùng da có nguy cơ bị rạn (ngực, bụng, bắp tay và đùi). Biện pháp này giúp cải thiện cấu trúc da, tăng sản sinh collagen và làm dịu vùng da bị chàm.
• Chườm khăn mát lên da trong khoảng 10 – 15 phút có thể cải thiện tình trạng viêm, ngứa ngáy và làm dịu vùng da hư tổn. Nếu tổn thương do chàm xảy ra trên phạm vi rộng, mẹ bầu có thể tắm nước mát hoặc ngâm mình trong bồn để cải thiện các triệu chứng khó chịu như viêm, sưng và ngứa ngáy.
• Nên uống nhiều nước và sử dụng máy tạo độ ẩm nhằm duy trì độ ẩm của da, hạn chế tình trạng thoát hơi nước khiến da khô ráp, nứt nẻ và bong tróc.
• Bổ sung các loại thực phẩm tốt cho da như nước ép, rau xanh, củ, trái cây và ngũ cốc. Các loại thực phẩm này giúp nuôi dưỡng làn da từ sâu bên trong, nâng cao chức năng miễn dịch và cải thiện sức khỏe tổng thể.
• Giải tỏa tâm lý là một trong những biện pháp hiệu quả trong việc kiểm soát và điều trị triệu chứng của bệnh chàm. Vì vậy, nên dành thời gian nghỉ ngơi, giảm khối lượng công việc và tâm sự với bạn đời những vấn đề mà bạn đang lo lắng.

2. Sử dụng thảo dược tự nhiên

Ngoài ra để giảm viêm đỏ và dứt nhanh cơn ngứa, bạn có thể tận dụng một số thảo dược tự nhiên như:

– Tắm lá trầu không giảm ngứa do chàm:

Lá trầu không có đặc tính ức chế virus, vô hiệu hóa vi khuẩn và kháng nấm. Ngoài ra, thảo dược này còn có tác dụng tiêu sưng, giảm ngứa và làm dịu vùng da kích ứng.

Tắm lá trầu không là mẹo chữa đơn giản, dễ thực hiện và tương đối an toàn với phụ nữ mang thai. Tuy nhiên tinh dầu từ lá trầu có thể gây xót và rát ở những vùng da có vết thương hở. Vì vậy mẹ bầu nên tránh áp dụng mẹo chữa này nếu tổn thương da bị xây xước hoặc lở loét.

Cách thực hiện:

• Rửa sạch 1 nắm lá trầu không và vò xát nhẹ
• Đun sôi 2 – 3 lít nước, sau đó cho lá trầu vào
• Đun thêm 5 phút rồi tắt bếp và cho vào ½ thìa cà phê muối
• Đổ nước vào thau và cho nước lạnh vào đến khi nước có độ ấm vừa phải
• Sau đó dùng nước tắm như bình thường

– Giã đắp búp chè non:

Búp chè non chứa hàm lượng tannin dồi dào, có tác dụng làm se vết thương, giảm viêm và ngứa ngáy. Bên cạnh đó, chè xanh còn chứa nhiều chất chống oxy hóa, khoáng chất và axit amin, giúp phục hồi các tế bào hư tổn, tiêu viêm và ngăn ngừa tình trạng tổn thương lan rộng.

Cách thực hiện:

• Rửa sạch vài búp chè non và để ráo nước
• Sau đó giã nát búp chè, làm sạch vùng da cần điều trị và đắp trực tiếp lên
• Dùng băng vải mỏng quấn cố định và để qua đêm
• Sau đó rửa lại với nước sạch vào sáng hôm sau và sử dụng kem dưỡng ẩm để cải thiện tình trạng da nứt nẻ, khô ráp

– Dùng gel nha đam trị chàm:

Gel nha đam chứa hàm lượng axit amin, polyphenol, vitamin và nước dồi dào. Các thành phần này giúp làm dịu vùng da tổn thương, dưỡng ẩm và cải thiện tình trạng nứt nẻ, khô ráp,… Bên cạnh đó, nha đam còn có đặc tính kháng khuẩn, tiêu viêm, làm dịu da và thúc đẩy tốc độ hồi phục của vùng da tổn thương.

Cách thực hiện:

• Làm sạch vùng da cần điều trị
• Sau đó thoa 1 ít gel nha đam lên da
• Có thể đợi gel khô hẳn và thoa thêm 2 – 4 lớp để giữ ẩm cho da
• Nên lưu lại qua đêm và rửa sạch vào sáng hôm sau
• Nếu da khô và nứt nẻ nhiều, có thể kết hợp gel nha đam với dầu dừa để tăng tác dụng điều trị

3. Áp dụng các biện pháp y tế

Đối với những trường hợp bệnh kéo dài, mẹ bầu nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám, xác định mức độ bệnh và chỉ định các biện pháp điều trị chuyên sâu.

Dưới đây là một số biện pháp y tế có thể được áp dụng trong điều trị bệnh chàm ở phụ nữ mang thai:

• Thuốc bôi chứa kẽm: Kẽm có đặc tính sát trùng, làm dịu và giảm viêm da hiệu quả. Loại thuốc này tương đối an toàn và có thể được sử dụng cho phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.
• Thuốc kháng histamine H1: Một số loại thuốc kháng histamine H1 (Cetirizin, Loratadin, Terfenadin, Mizolastin,…) có thể được sử dụng trong điều trị bệnh chàm ở phụ nữ mang thai. Nhóm thuốc này có tác dụng kháng dị ứng, giảm ngứa và hỗ trợ kiểm soát một số triệu chứng trên da.
• Quang trị liệu: Quang trị liệu là biện pháp sử dụng tia UV nhân tạo nhằm ức chế tế bào gây viêm và chất trung gian trong phản ứng dị ứng. Từ đó làm giảm tổn thương da, cải thiện ngứa ngáy và hiện tượng dày sừng. Liệu pháp này tương đối an toàn với phụ nữ mang thai và cho con bú.

Phụ nữ mang thai là đối tượng nhạy cảm và dễ gặp phải tác dụng phụ khi áp dụng các biện pháp điều trị – đặc biệt là thuốc corticoid. Vì vậy bạn chỉ nên sử dụng thuốc hoặc áp dụng quang trị liệu khi có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.

Phòng ngừa bệnh chàm khi mang thai tái phát

Thực tế cho thấy, bệnh chàm có thể tái phát nhiều lần trong thời gian mang thai. Do đó sau khi kết thúc quá trình điều trị, mẹ bầu nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa như:

• Vệ sinh và chăm sóc da đúng cách nhằm giảm nguy cơ rạn da, hạn chế tình trạng da suy yếu và bùng phát triệu chứng của các bệnh da liễu mãn tính.
• Chỉ nên tắm trong khoảng 15 phút và cần hạn chế tắm với nước quá nóng. Nhiệt độ cao có thể phá vỡ màng lipid khiến da suy yếu, tổn thương và tạo điều kiện cho các dị nguyên xâm nhập.
• Lựa chọn trang phục và giày dép có chất liệu mềm, thoáng và kích cỡ phù hợp.
• Trao đổi với bác sĩ da liễu để được tư vấn về các sản phẩm làm sạch và chăm sóc da an toàn. Sử dụng sản phẩm có độ pH cao, chứa nhiều xà phòng và thành phần gây kích ứng có thể khiến da khô, nứt nẻ và bùng phát các triệu chứng của bệnh chàm.
• Giữ ấm cơ thể và sử dụng máy tạo độ ẩm khi thời tiết chuyển lạnh.
• Xây dựng chế độ ăn khoa học, tập thể dục thường xuyên và nghỉ ngơi điều độ nhằm nâng cao sức khỏe tổng thể, cải thiện chức năng miễn dịch và đảm bảo sự phát triển toàn diện của thai nhi.
• Hạn chế tiếp xúc với các yếu tố có khả năng dị ứng cao như thức ăn, mỹ phẩm, phấn hoa, xà phòng, kim loại, lông thú nuôi,…
• Vào những tháng đầu và tháng cuối thai kỳ, bạn nên giảm khối lượng công việc và giải phóng cảm xúc tiêu cực để tránh căng thẳng thần kinh và lo âu quá mức.

Bệnh chàm khi mang thai tương đối lành tính và có thể thuyên giảm sau khi chăm sóc – cải thiện tại nhà. Tuy nhiên nếu tổn thương da lan tỏa rộng và gây ngứa nhiều, mẹ bầu nên tìm gặp bác sĩ Da liễu để được chẩn đoán và đề xuất các biện pháp y tế phù hợp.

Tham khảo thêm: 6+ cách trị bệnh chàm theo dân gian, đơn giản và an toàn tại nhà